Op dit weblog streef ik er naar om met een zekere regelmaat en in een min of meer chronologische volgorde alle schetsen, illustraties (en hun toepassingen), die ik vanaf 1988 tot 2004 voor het Land van Ooit heb gemaakt- men noemde mij Opperhoftekenmeester - te ontsluiten. Dit tot genoegen - hoop ik - van de velen die het Land nog altijd een warm hart toedragen.



Klik op de afbeeldingen voor een grotere versie



zondag 3 mei 2009

Het Toernooi

Zoals gezegd was ik in oktober of november 1995 al begonnen met de voorbereidingen voor een nieuw project en een langgekoesterde wens van Marc, n.l. een prentenboek/voorleesboek, waarin Graniet een hoofdrol had. Het kreeg de werktitel "Het Toernooi" mee.
Omdat er nog geen definitieve versie van het manuscript voorhanden was, moest ik het doen met een eerste, voorlopige versie.
Ik had er erg veel zin in, dus om me het verhaal eigen te maken en een goede vorm te vinden maakte ik allereerst een groot aantal schetsen. Ik kon toen nog niet bevroeden dat dit hele project zo'n twee jaar in beslag zou gaan nemen.
Maar goed, het begon met de schetsen voor een titel-illustratie.



Deze schets beviel mij zó goed, dat ik besloot hem uit te gaan werken zonder verdere goedkeuring van Marjan af te wachten.
Omdat ik al jaren een passie heb voor middeleeuwse manuscripten besloot ik een stijl toe te passen die in die tijd gebruikelijk was en waarvan ik dacht dat die goed zou aansluiten bij het algehele concept van het Land van Ooit. De blaadjes van de ranken, alsmede het dekkleed van het paard voerde ik namelijk uit in bladgoud, waarbij ik eerst de blaadjes opgehoogd had met gesso (een soort ongebluste kalk), waardoor de blaadjes reliëf kregen.
Ik was met deze uitvoering zeer ingenomen - en nog steeds trouwens - maar toen Marjan de tekening onder ogen kreeg, was haar eerste reactie dat de tekst onleesbaar was; het ging dan met name om de letter "T" van Toernooi.
Ik was het niet met haar eens, maar hoe dan ook, deze illustratie is nooit gebruikt - wat ik natuurlijk erg jammer vind - en het origineel heb ik ook nooit meer gezien. Ik heb er alleen nog maar een dia van.


Marc voerde in het verhaal naast de bestaande, ook een aantal nieuwe personages op, die van een gepast uiterlijk moesten worden voorzien. Aan de hand van de - in deze eerste versie van het manuscript nog uitgebreide - beschrijvingen van Marc liet ik in deze schetsen mijn fantasie met veel plezier de vrije loop. Marc's beschrijvingen gaven mij de mogelijkheid naar hartelust te associëren, wat het proces van illustreren zo aantrekkelijk maakt.
Zo was daar Lapis Lazula, een oogverblindende ridder uit een land aan de oceaan, voor zover ik mij kan herinneren, want de eerste versies van het manuscript zijn niet bewaard gebleven.



Engerlingen en slechteriken waren vanzelfsprekend het meest bevredigend om te illustreren. Gorol de Gore met haar uit zijn Ore was er zo eentje. Alleen zijn naam al vond ik destijds hilarisch. Overigens werd zijn naam later veranderd in Grootoor de Gore enz. Hij reed op een dromedaris, waardoor hij van mij een ietwat mongolide uiterlijk kreeg. Natuurlijk weet ik ook wel dat ze in Mongolië op kamelen rijden en niet op dromedarissen, maar toch had ik die associatie, hoewel dat in de eerste schetsen nog niet helemaal duidelijk was.




Een heel bijzonder exemplaar was de Drochtpoot. Ik kan me herinneren dat in het oorspronkelijke manuscript de Drochtpoot beschreven werd als een nogal gedrochtelijke verschijning die een uur in de wind stonk, doorlopend obscene gebaren maakte, zulke lange benen had dat hij met zijn paard Woest mee kon lopen en vóór het toernooi overal opkalkte dat hij zou gaan winnen.




Sterk de Ridderman was volgens mij al wel een bestaand personage, maar ik had hem nog nooit getekend. Wel bestond er een poster van mijn eerste Ooitridder met het onderschrift "Sterk de Ridderman uit het Land van Ooit".



Voor dit doel echter, besloot ik een nieuwe versie te bedenken.



Ook Takkar was een karakter dat al eens eerder voorbij was gekomen. In de vroege geschiedenis van Ooit had ik hem al eens getekend, maar toen in de veronderstelling dat ik Rak de Reiger aan het vormgeven was. Daarover is meer te lezen in een eerdere post:
http://ooitgetekend.blogspot.com/2008/05/ansichtkaarten.html
Voor deze Takkar liet ik mij wel weer inspireren door de schetsen die ik toen al maakte en die ik hier nogmaals laat zien.





Maar dit is min of meer de Takkar met zijn schurftige paard Ruig, die ik voor Het Toernooi in gedachten had.


Stor de Bostor was een dankbaar onderwerp, omdat ik daarmee vele kanten opkon. Mestkevers, vliegende herten, paddestoelen, zwammen, elfenbankjes, en van allerlei diende zich aan.



Ik wist toen nog niet dat er al een kostuum van Stor bestond, dus het lag voor de hand dat ik dat kostuum als uitgangspunt nam. Dat resulteerde in onderstaande hoofdtooi en kraag. Toch vond ik het nodig om hem daarnaast van een toepasselijk harnas te voorzien.


Zijn paard heette Roof en zijn linkervoet was pikzwart.



Rak was - en is nog steeds - mijn favoriete personage. Ook al was Rak allang een gevestigd bewoner van Ooit, ik vond het heerlijk om met hem aan de slag te gaan en een variatie te bedenken op zijn uiterlijk. En zijn rijdier Troe de Bionische Vechtstier was natuurlijk sowieso geweldig om vorm te geven. Oordeel zelf.




Ik vond dat Rak een zwaard verdiende dat bij hem paste.



In Troe zat in eerste instantie misschien iets teveel bioniek.......


.....maar de vorm die ik vond was volgens Marc en Marjan voldoende woest om te kunnen overtuigen.


En Graniet en Kos kennen we natuurlijk allemaal. Die had ik al zó vaak getekend, dat ik ze gewoon kon dromen.


De uitdaging bij Graniet zat 'm in zijn attributen; zijn zwaard Kraspach, zijn helm en zijn schild.


Het personage waar het in het Toernooi allemaal om ging was Snip Snap Lieve, de Freule van de Rode Loper. Een voor mij op dat moment volslagen onbekende dame, die zich voortbewoog staande op en door middel van een loper die zich voor haar uit ontrolde en zich achter haar vliegensvlug weer oprolde en waarmee ze zich razendsnel kon verplaatsen. Een originele gedachte van Marc, die ik in eerste instantie ingewikkeld vond om te visualiseren.



En als laatste verloor ik mezelf in het bedenken van allerhande tekeningetjes, vrijuit associërend op de eigenschappen en attributen van de diverse personages, met de bedoeling om deze illustraties te gebruiken voor de schutbladen van het boek, alsook als hoofdstukopening of -sluiting of als kleine icoonachtige versieringen doorheen de tekst. In de volgende post kom ik daar op terug.





Voor zover de eerste fase van dit project. Wordt spoedig vervolgd!

22 opmerkingen:

Nicolaï zei

Alhoewel mijn interesse vooral uitgaat naar zaken die het themapark aanbelangen, moet ik toegeven dat ik dit een prachtige update vond! Schitterend om te zien hoe de personages stap voor stap vorm kregen. Er zitten werkelijk pareltjes tussen. Jammer dat sommige van die personages heel moeilijk in realiteit om te zetten waren (om in het themapark zelf te gebruiken bedoel ik dan). Ik kijk alvast uit naar het volgende deel!

paultox zei

Wat een avontuur moet dat zijn geweest John! Wat zonde trouwens van die mooie tekening van de titel met bladgoud. Maar ja, uiteindelijk zou het boek ook nooit 'Het Toernooi' gaan heten... (maar daarover waarschijnlijk de volgende keer meer, of niet?)

Super gaaf om te zien hoe je met al die voorstudies tot het uiteindelijke resultaat komt. Ik kijk dan ook alweer uit naar het volgende deel.

Maarten Roex zei

Whaaa, heerlijk! Heb me al gek lopen zoeken naar een exemplaar van dit boekje maar dit maakt erg veel goed. Ik vind vooral de interpretatie van Stor met zijn torrenhoorns erg geslaagd. In het Land zelf had hij vaak zijn meer traditionele helm op, met een kraag zoals je 'm eerst had getekend. Ook die kleine fantasietjes van middeleeuwse figuren zijn erg leuk.
Ik heb Snip-Snap Lieve Freule nooit weten rondwandelen in Ooit, althans toch niet de jaren dat ik er kwam? Wie weet kan iemand hier wat toelichting over geven?

In ieder geval biedt deze update genoeg om me over te vergapen in afwachting tot het vervolg!

Groet,

Maarten

John Rabou zei

Zeer gewaardeerde heren,

Driewerf dank voor jullie juichende reacties. Dat doet me erg goed in deze barre tijden ;-)
Over het omzetten van sommige personages in realiteit - zoals Nicolaï dat noemt - wilde ik het in een volgende aflevering hebben, want daar is nog wel het een en ander over te vertellen, vooral ook over Snip Snap Lieve.
....en Paul, laten we inderdaad niet op de feiten vooruitlopen. Alles op zijn tijd. Tenslotte ben ik er twee jaar mee bezig geweest.
Nou ja, weliswaar niet volcontinue, want tegelijkertijd een paar grote opdrachten voor een uitgeverij in Duitsland, maar toch!

RickU zei

WAUW!

John, dit is echt een van de briliantste posts tot nu toe! Wat een schetsen presenteer je hier! Echt super! Het karakter Rak word geschapen uit een reiger, en dat teken jij zo geniaal uit! Man! Deze tekeningen hebben mij laten zien dat details in personages echt heel belangrijk zijn, en wat ik dan ook heerlijk vind is dat je met Stor daadwerkelijk elementen als paddestoelen, zwammen, torren en vliegende herten als uitgangspunt neemt! Super!

Wat ik me wel heel erg realiseer bij het zien van deze schetsen, is dat in het Land zelf weinig aan de kostuums werd gedaan- in detail. Als ik jou schets van Rak vergelijk met een foto van een van de laatste versies van Rak, vind ik het een dieptrieste verschijning. Jammer, want met een kleineus, goede schmink en een gedetailleerder kostuum had dit zoveel beter gekunt!

Ik hoop dit later, wanneer ik ooit een daadwerkelijk OoitZwolle open, wel gedetailleerd aan te pakken. Misschien zelfs aan de hand van deze schetsen? Mits jij mij daar ooit toestemming voor verschaft (A)

Ik ben in ieder geval heel heel erg blij met deze post! Dus bij deze:

John, GEWELDIG!

Grote Ooitgroet Rick!

Nijna zei

Het blijft een feest om het ontstaan van zoveel Ooits materiaal te zien. Uiteraard staat (ook) dit boek bij mij in de boekenkast !
Rak, Stor, Graniet en Ridderman Sterk waren personages die al in het Land te vinden waren. Lapis Lazula is later te zien geweest in het riddertoernooi, en (Drek) de Drochtpoot ook zit ik me nu te bedenken. Ze vochten daar samen met Stor en Ali Ben Khaan....

Ik weet dat de jurk van Snip Snap toendertijd al wel aanwezig was maar ik heb haar zelf toen eigenlijk nooit gezien. De laatste jaren zat Snip Snap weer regelmatig bij de troon.

En ja op papier kan je je heerlijk uitleven op fantastische details in de praktijk was dit helaas minder vooral de laatste jaren. Toch zijn er ook prachtige kostuums (met oog voor details) gemaakt en dan vooral de eerste Ooitse jaren. Ik ben jaren bezig geweest (en nog) om allerlei Ooitse kostuums "uit te pluizen" om ze op beren-formaat na te maken en dan ontdek je veel meer dan zo op het eerste gezicht het geval is........

John Rabou zei

Dank jullie, Rick en Marjolein voor zulke leuke reacties. Maar
ik ben het met Marjolein eens, Rick dat er toch echt prachtige, eigenwijze en unieke kostuums werden gemaakt in het atelier van Ooit.
Het kostuum van de Gouverneur b.v. heb ik altijd heel bijzonder en voornaam gevonden. En Sap was natuurlijk heel origineel. En de Zeeheer en de Hertogin van de Hoogmoed. En zo meer!

Maar het is waar dat ik me in deze schetsen door geen enkele beperking heb laten weerhouden. Dat was er nou net het leuke aan!

En hoe het de laatste jaren met de kostuums was, weet ik helaas niet, omdat ik toen niet meer mee deed.

Overigens komt deze japon van Snip Snap Lieve toch echt uit mijn koker. Hij is later (wanneer weet ik niet precies) gemaakt aan de hand van deze illustraties. Samen met andere nogal extravagante gewaden heeft hij als één van de hoogtepunten deel uitgemaakt van een overzichtsexpositie "de hofkleding van Ooit" in het Nederlands Textielmuseum in Tilburg, ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan, maar nu lopen we weer ernstig op de feiten vooruit.

RickU zei

Ja sorry Marjolein en John, na het teruglezen van mijn post ben ik heel erg onhandig in mijn woordkeuze geweest.. Ik bedoel de kostuums van de laatste AD's, vooral na de grote OoitVerkoop in 2004 meen ik?

Excuses hiervoor, want inderdaad, de kostuums die jij noemt John, zijn geniaal!

Zijn overigens alle kostuums geinspireerd op schetsen van jouw?

Rick.

Nijna zei

Dan ken ik de jurk dus van die tentoonstelling... Dacht dat 'ie er al eerder was, deze "denkfout" komt vast doordat hij in latere jaren wel gebruikt is en ik 'm toen al zo goed kende (zonder twijfel ook mede door het boek, zo hoorde de jurk er gewoon uit te zien :)).
Snip Snap was in de vroegere jaren al wel een gebruikte naam in "Hofdame kringen". En ja dat verklaard ook wel dat ik van die jaren geen foto's van Snip Snap in die beroemde rode japon heb....

John Rabou zei

Nee hoor Rick, lang niet alle kostuums zijn gebaseerd op mijn schetsen. Zeker niet! Marjan bedacht veel kostuums zelf. Ik heb daar nog voorbeelden van en zal ze de komende aflevering laten zien.
Maar er zijn meerdere kostuums die aanwijsbaar op mijn werk zijn gebaseerd of op zijn minst geïnspireerd.
Toen ik b.v. de eerste illustratie van de Luie Lakei maakte (zie "Ansichtkaarten"), was er nog helemaal geen personage, want het park was nog niet eens geopend. De enige referentie die ik van de Luie Lakei had was een kopie van een polaroïd van zijn pop uit Oram Doram Doridam; die pop werd op dat moment ergens in Duitsland vervaardigd. Toch liep de Luie Lakei later in het park rond in een kostuum dat verbazend veel leek op mijn illustratie.
En zo ging het b.v. met Lapis Lazula en ook elementen uit andere illustraties, zoals van Gorol de Gore, zag ik later - na verschijnen van het boek - weer in het echt terug bij enkele ridders.
De eerste keer dat ik over haar hoorde/las was in het manuscript van Marc voor dit boek. De eerste foto die ik zag van van haar als een personage in "mijn" jurk was in de folder van AD 15 (=2003)!!
Ik heb haar sowieso niet in het echt gezien, behalve dan haar rôbe op die expositie in Tilburg en dat was ook in AD-15. Ik weet niet of er vòòr AD-15 überhaupt al een personage Snip Snap Lieve bestond?
Weet jij dat Marjolein?

Ridderman Robert zei

Hoi John,

Onder het mom beter laat dan nooit nog even een reactie van mij.

Ik heb weer erg genoten van je blog!!! inderdaad erg leuk dat ik veel details uit je tekeningen herken uit de kostuums.

Snip snap lieve is een hofdame van het eerste uur samen met o.a. hpofdame Rozeblos was zij een van de roddelende hofdames. Ik meen dat ze zelfs te zien was in de tv film "De komst van de Yurre"

Zoals ik al zei was ze hier een roddelende hofdame en nog geen "Freule van de rode loper"

In de eerste Ooit jaren waren er veel kostuums in gebruik die niet zelf ontworpen waren. Veel van de jurken kwamen van een Russisch opera gezelschap en chantharel kwam uit een show van Herman van Veen.

Veel van de figuren uit de eerste jaren zijn door de acteurs zelf bedacht of uit gewerkt. Zo was van Kloontje of Sap in de eerste jaren nog niet duidelijk of het een mannen of een vrouwen rol was. De eerste pruik van Jean 'd Orange is door een van de acteurs zelf gekocht bij een feestwinkel.

Ik weet nog goed van mijn stiekeme avondturen achter de schermen dat er een nieuw kostuum in de kleedkamer lag met hierbij een kort briefje "Dit is het kruidenvrouwtje, het kruidenvrouwtje is geen heks en niet gemeen". Met deze informatie mochten de acteurs aan de slag.

Pas in de latere jaren is deze vrijheid van de acteurs ingeperkt en werden de Ooiters vooraf bedacht.

Ik ben zelf van mening dat de mooiste karakters in de beginjaren zijn ontstaan.

John Rabou zei

Hoi Robert,

je reactie mag dan wel wat aan de late kant zijn (en wat maakt dat trouwens uit?), het is wel weer een waardevolle aanvulling op alles wat al gezegd is.
Ik wist dat bijvoorbeeld niet, van dat Russische Operagezelschap.
Maar toch zijn er ook de eerste jaren door Ooit zelf kostuums ontworpen. Ik kan me nog herinneren dat de ontwerp(st)er van o.a. het eerste kostuum van de Gouverneur niet helemaal beviel. Haar ontwerpen (of liever uitwerkingen) waren niet rijk/extravagant genoeg.
Ik weet nog dat Marc bij het zien van één van de eerste groepsportretten van de Ooiters (dat was er één waar Herman van Veen ook opstond) met enige afkeer uitriep dat die kostuums véééél beter konden en moesten. Marjan heeft zich er beslist zelf ook mee bemoeit en ook is er in de beginjaren al gauw een nieuwe naaister/ontwerpster aangetrokken. Volgens mij was dat familie van Marc. Een nichtje, geloof ik? Maar ik weet het niet zeker. Zij maakte hele mooie dingen. Volgens mij heeft zij dat prachtige Tudor-achtige kostuum van de Gouverneur bedacht.
De Roddelende Hofdames kan ik me ook nog wel herinneren, maar ik wist niet dat één van hen Snip Snap Lieve werd genoemd.
Maar hoe dan ook Robert, bedankt weer voor je uitgebreide opheldering.

Anoniem zei

Ik moet er wel bij vertellen dat in die tijd de namen van veel hofdames meer afhingen van de actrices dan van de kostuums.

Mijn favoriet destijds Rozenblos (gespeeld door Roos) had voor zover ik me herrinner geen vaste jurk.

Ik houd altijd een kleine slag om de arm omdat ik destijds 8 was en ik merk dat ik in mijn herrinnering een en ander verbloemd heb.

Nijna zei

Wat "Anoniem" zegt klopt inderdaad wel. De hofdames hadden indertijd nog eigen namen. Niet de ene dag de ene naam en de andere dag de andere omdat die toevallig bij dat kostuum hoorde. Dat was pas in latere jaren het geval. Wat betreft de hofdame jurken, een beetje een vaste jurk hadden de dames wel maar dat was meer afhankelijk van wie wat lekker vond zitten. En als de jurk eens niet voorhanden was dan pakten ze gewoon een andere.

Robert (Ridderman Robert voor Vrienden) zei

Sorry Marjolein,

Die "Anoniem" dat was ik. et lukte niet om op mijn mobieltje een naam in te voeren.

Nijna zei

HA HA.. Anonieme Robert... Weer eens wat anders. 't Is je vergeven hoor.
Wel leuk om te lezen wie je favourite hofdame was trouwens.

Ridderman Robert zei

Ik ben trouwens erg gecharmeerd van de figuurtjes in de laatste tekeningen. Ze doen me een beetje Jeroen Bosch achtig aan. Heerlijke fabel figuren om bij weg te fantaseren.

John Rabou zei

Ze zijn wel leuk hè.
....en dat is ook precies wat ik deed toen ik ze maakte Robert: er een beetje bij wegdromen en mijn fantasie de vrije loop laten.
Maar je ziet er mijn fascinatie in terug voor middeleeuwse miniaturen. In die platen wemelt het van dergelijke groteske figuren. Voor mij is dat smullen!

RickU zei

John, het Staatenboek, is dit nog ergens te koop, of is het sowieso ooit uitgegeven? Ben erg benieuwd, ik kan het nergens vinden...

Overigens wacht ik met smart op een nieuwe lading ;)

Ooitgroet Rick

John Rabou zei

Hoi Rick,

Nee, het Staatenboek is nooit uitgegeven. Het is altijd blijven steken in de conceptfase. toch is er een aantal illustraties voor het Staatenboek wel degelijk gebruikt, maar dat kon je natuurlijk allemaal al lezen in de desbetreffende aflevering.
Daar kun je ook lezen dat er in 2002 een soort alternatief uitkwam onder de naam "De wereld van uw Stoutste Dromen, een avonturenboek uit het Land van Ooit".
Als de tijd daar is kom ik daar nog op terug.

Ik heb zojuist een kleine 40 scans gemaakt voor het tweede deel van Het Toernooi, moet nog het een en ander knippen en plakken en redigeren, maar binnenkort is er beslist weer wat te lezen.
Nog even geduld.
Groet
John

RickU zei

Bedankt! Ik had al teruggebladerd naar het Staatenboek maar er werd niet concreet gezegd dat het nooit is uitgegeven (of ik was nog niet goed wakker.. haha)

En die 40 scans... Oelala haha. Vol verwachting...

TotDan

Rick!

John Rabou zei

40 scans....dat lijkt veel, hè?!
Maar voor "Het Toernooi" heb ik meer dan 125 (!!) scans moeten maken, want de originele schetsen pasten geen van allen in één keer onder mijn A4-scanner. De meeste moesten zelfs in vier keer, en vervolgens weer aan elkaar geplakt natuurlijk. Dus je snapt, soms is het erg veel werk en duurt het wat langer dan andere keren.
Maar ik vind het erg leuk dat je zo gretig blijft; dat houdt me gaande!