Op dit weblog streef ik er naar om met een zekere regelmaat en in een min of meer chronologische volgorde alle schetsen, illustraties (en hun toepassingen), die ik vanaf 1988 tot 2004 voor het Land van Ooit heb gemaakt- men noemde mij Opperhoftekenmeester - te ontsluiten. Dit tot genoegen - hoop ik - van de velen die het Land nog altijd een warm hart toedragen.



Klik op de afbeeldingen voor een grotere versie



maandag 2 juni 2008

De OoitSenten

Marc had het briljante idee om het Land van Ooit zijn eigen valuta mee te geven, die door de Anderlandse gasten konden worden verkregen bij de Bank van Ooit in de Koningssael en bij vertrek eventueel weer konden worden omgewisseld tegen hun eigen valuta. Met deze OoitSenten - let op de twee hoofdletters - konden de Anderlanders overal in het Land betalen.
Het ging niet om muntgeld, maar om bankbiljetten.
Marc wilde 6 biljetten met de waarden 25, 50, 100, 250, 500 en 1000 OoitSent.

Dit was beslist één van de leukere projecten die ik voor Ooit gedaan heb.

Het toeval wilde dat er juist in die tijd in het Stedelijk Museum in Amsterdam in samenwerking met de Nederlandsche Bank een overzichtstentoonstelling gehouden werd over de geschiedenis van de Nederlandse bankbiljetten, alwaar ik eerst maar eens mijn licht ging opsteken.
We schrijven nog steeds 1989 en de tentoonstelling heette "Vorm van geld: 175 jaar Nederlandse bankbiljetten". Prachtige ontwerpen met natuurlijk als absolute hoogtepunten de ontwerpen die "Ootje" Oxenaar maakte voor de Zonnebloem (50 gulden), de Snip (100 gulden) en - misschien wel de mooiste - de Vuurtoren (250 gulden).
Zonder ook maar in de verste verte de pretentie te hebben om in zijn schaduw te kunnen staan, ben ik aan het schetsen gegaan op zoek naar een aansprekende vorm.

Er werd afgesproken om - vanzelfsprekend natuurlijk - een 6-tal Ooitse elementen als beeld te gebruiken: de Ooitgroet, Reus Dan, Wildebras, Rondalia, Kos met de Snor en Sap de aardwortel. De bijbehorende geldwaarde was nog onduidelijk.
Voor de keerzijde leek het me logisch om uit te gaan van het wapen van Ooit.



Hmmm, wel erg voor de hand liggend, hè?
Een tijd lang hield ik vast aan onderstaand idee als achtergrond voor de keerzijde; uiteindelijk haalde deze versie het niet.





Op zoek naar een vorm voor de Ooitgroet.







De oplossing om de geldwaarde in een schild te zetten bleek goed te werken, omdat deze vorm - als je het biljet tegen het licht hield - samenviel met het wapenschild op de keerzijde.
Langzaam maar zeker krijgen de biljetten hun uiteindelijke vorm, hoewel ik bij de keerzijde nog steeds uitging van het oorspronkelijke idee.













De Nederlandse bankbiljetten hadden vele inventieve elementen om het eventuele valsemunters erg moeilijk te maken. Zo had bijvoorbeeld de Vuurtoren (als ik mij niet vergis) een heel klein plaatje van een scholekster, die aan de voorzijde slechts gedeeltelijk was uitgewerkt. Als je het biljet tegen het licht hield, zag je pas het volledige beeld omdat de ontbrekende delen op de keerzijde waren afgebeeld. Slechts op die manier werd het beeld compleet. Dit idee heb ik schaamteloos gejat, hetgeen op onderstaand detail te zien is.



De bedoeling was om de ontbrekende delen van het wapen op de keerzijde af te drukken.
Dit bleek technisch te ingewikkeld om uit te voeren, of liever gezegd, het was technisch beslist mogelijk, maar omdat het zo nauw luisterde - voor- en keerzijde moesten natuurlijk perfect over elkaar heen gelegd kunnen worden - werd deze optie veel te kostbaar en dus afgeblazen.

Uiteindelijk besloot ik voor de keerzijde - vanzelfsprekend in overleg met Marjan - een gemarmerde versie van het wapen te maken, waarvan hier een snelle schets. Later heb ik een dergelijke oplossing nog meerdere keren gebruikt voor bijvoorbeeld briefpapier.



Deze versie met Rondalia en Wildebras haalde het ook niet. Het was natuurlijk veel logischer om hun zwanengedaante te gebruiken en dat leverde mijns inziens de twee sterkste en meest Ooitse ontwerpen op. Aan hen werd dan ook - en natuurlijk - de grootste (geld)waarde toegekend; 500 en 1000 OoitSent.



50 OoitSent was volstrekt uit den boze voor deze versie van Wildebras......



.....en Rondalia moest absoluut een kroontje!



En toen konden de ontwerpen naar de drukker. En dat is misschien wel het allerleukste van dit project: de OoitSenten zijn gedrukt bij dé drukker van de Nederlandse bankbiljetten, Joh. Enschede en Zonen in Haarlem. Marjan zorgde er wel voor dat ze er fantastisch uit kwamen te zien, compleet met een bijzondere druktechniek, de zogenaamde irisdruk (het kleurverloop in de biljetten), waardoor het geheel er naar mijn smaak heel chique uitzag. In ieder geval waren we er allemaal heel erg blij mee en trots op.






8 opmerkingen:

Unknown zei

Geweldig! Vreemd genoeg herinner ik me die briefjes nog erg goed. Vroeger indruk gemaakt denk ik. Persoonlijk vind ik die van 50 het mooiste, maar dat komt ook vooral door de kleur denk ik. Heb pas nog gezocht in wat oude dozen want ik weet dat we jarenlang nog 2 briefjes gehad hebben (van 25 en 50). Helaas niet gevonden.

John Rabou zei

Behalve de gedachte dat een land zijn eigen valuta zou moeten hebben, was het briljante van het idee natuurlijk dat er waarschijnlijk veel bezoekers zouden kunnen zijn die de - op zijn minst minder waardevolle - briefjes als souvenir mee naar huis zouden nemen.
Snel verdiend, dus!
Ik heb geen idee of en hoeveel briefjes er op die manier bij mensen thuis beland zijn, maar ik kan me voorstellen dat het na zo'n lange tijd om een aanzienlijke hoeveelheid - en dus om een aanzienlijk bedrag - zou kunnen gaan. Is er iemand die weet wat er met de bankbiljetten is gebeurd of die er überhaupt iets zinnigs over zou kunnen zeggen?
Groet
John

Anoniem zei

Bedankt John om de beginselen van de OoitSenten met ons te delen. Sinds mijn eerste bezoek AD4 heb ik een aantal biljetten van 25, 50, 100 OoitSenten bewaard. Ze hangen nu nog steeds aan de muur.

Wat wel nog te noemen is dat deze biljetten in het gulden tijdperk gekocht zijn, dus ze waren dankzij de euro meer waard. De wisselkoers was 100 OoistSenten voor 1 gulden.
Met de Euro 100 OoitSenten voor 1 euro.

John Rabou zei

Dat klopt inderdaad Ed.
Een compleet pakketje OoitSenten kostte dus ƒ 19,25.

En volgens mij zijn er in het euro-tijdperk geen biljetten meer bijgedrukt.
Als ik het goed heb zijn er überhaupt geen OoitSenten meer bijgedrukt. Het is dacht ik altijd gebleven bij deze eerste druk d.d. 12 april 1990.

Wat ook nog aardig is om te vermelden, is de straf op valsemunterij. Op elk biljet staat de volgende waarschuwing:

"Namaak van de Ooit Sent zal worden bestraft met het vierendelen van lijf en leden om vervolgens verbannen te worden uit Het Land van Ooit om nooit meer terug te keren."

Anoniem zei

@John: Ik heb begrepen dat er op de kijkdag van de veiling nog biljetten zijn gevonden in een van de kantoren ergens, heb ze zelf toen niet gezien, maar ze waren er dus nog wel.

Gwinny zei

Is er een mogelijkheid om deze Ooitsenten te verzamelen?
Zijn deze briefjes dan een collectors item?
groetjes

John Rabou zei

Dag Gwinny,

Grappig om nu nog een reactie te krijgen op een bericht dat ik al zo lang geleden - bijna 3 jaar - gepost heb! Maar toch bedankt daarvoor!
Tja, als antwoord op jouw ietwat bijzondere vraag kan ik alleen maar antwoorden dat iets dergelijks een collector's item is/wordt op het moment dat iemand besluit dat te gaan verzamelen.
Ik weet dat er liefhebbers zijn die allerhande parafernalia m.b.t. Ooit verzamelen. Daar zitten deze briefjes ongetwijfeld ook bij. En het zijn er tenslotte maar zes, dus het verzamelen van deze Ooitsenten moet geen al te grote opgave zijn, lijkt me!
Zo worden ze bijvoorbeeld wel eens aangeboden op Marktplaats.

Kortom, je mag het zelf weten!

Groetjes
John

Unknown zei

Hoi, we zijn inmiddels een paar jaar verder en er is een verzamelsite op internet bij. Ook ik heb al die jaren een exemplaar van de lage waarden bewaard en dacht laat ik ze eens op internet zetten www.catawiki.nl Na enkele jaren is het land van Ooit dus weer terug op de kaart. Ik hoop niet dat er copyright op het verhaal over het ontstaan van de Ooit centen staat want ik heb het geplakt als aanvulling op de biljetten.